Bij alle discussies over klimaatverandering is het een heel goed idee om klimaatadaptatie, het voorkomen van en de aanpassing aan klimaatverandering, van verschillende kanten te belichten in dit VN Forum dossier. Bij de discussies over klimaatverandering, internationaal en nationaal, heb ook ik me tijdens mijn ministerschap en daarna primair ingezet om de reductie van de uitstoot van broeikasgassen, dus mitigatie, op de kaart te zetten. In de eerste internationale klimaatconferentie op ministersniveau in november 1989 in Noordwijk was het ons bijna gelukt afspraken te maken over die reductie.

Er is veel werk aan de winkel. Basisdoel uit het Parijsakkoord van 2015 (ondertekend door 195 landen) is  beperking van temperatuurstijging tot 1,5 graad, maar ieder geval niet meer dan 2 graden. Dit vergt halvering van de CO2-uitstoot in 2030. De EU zet een flink tandje bij met het Fit for 55 pakket (55% CO2-reductie ten opzichte van 1990). Maar, er zit weerstand bij grote spelers zoals China, India en Brazilië. Ondertussen is daarom  dringend actie nodig. De IPCC-rapporten van dit jaar stemmen somber: we stevenen af op 3,2 graden opwarming in 2100.

Auteur: Elize Marcus Hoofdredacteur: Dominique Ankoné & Bart Brouwers  Youth dossier: Raising the voice of the next generation. From daily experience…

Auteur: Annick Boersma Hoofdredacteur: Dominique Ankoné & Bart Brouwers  Youth dossier: Raising the voice of the next generation. From daily experience…

Auteur: Dominique AnkonéHoofdredacteur: Dominique Ankoné & Bart Brouwers Youth dossier: Raising the voice of the next generation. From daily experience to global…

Vinden jongeren Nederland eigenlijk wel democratisch? Om een antwoord op deze vraag te krijgen en om meer te weten te komen over de problemen waarmee jongeren worstelen zou er ruimte moeten worden gemaakt binnen democratische instituties om de mening van jongeren permanent over het voetlicht te krijgen. Op dit moment is dat nog niet het geval.

Gasthoofdredacteur Elaine Lebon-McGregor bepleit innovatief, multilevel perspectief

The UN support for youth in disarmament affairs has grown over time. Although Kofi Annan and Ban Ki-Moon increased the relevance of disarmament within the UN agenda, the UNSG Antonio Guterres finally achieved consolidating the importance of youth in disarmament affairs and promoted programs to support and widen the youth involvement in the discussion of disarmament. With that, the main aim of the UN has been to promote the education of younger generations in matters related to peace and security, such as disarmament, and with that contribute to the fourth Sustainable Development Goal, which is quality education. 

The role of women in peacekeeping has for long been neglected in a world where women have a unique role in their local and national environments to handle and solve conflicts. Several UN organs have actively contributed to the training and inclusion of women in peacebuilding and developed reports to highlight their contributions. The UN must therefore learn from best practices both from its own organs and the historical role of women as peacebuilders in countries such as Yemen in order to develop mechanisms to ensure gender parity in peacekeeping. 

In this article, I will examine how the SDGs address SRHR (sexual health and reproductive rights) and what areas still face challenges. The SDGs as they are do address SRHR in terms of maternal health, access to universal sexual and reproductive healthcare, and HIV treatment. However, I ultimately argue that there are two areas that need to be improved for the SDGs to better address SRHR: explicitly covering SRHR in the targets themselves and addressing context-specific barriers to promoting SRHR. Addressing these issues should make promoting SRHR and setting goals and collecting data on SRHR easier.

The articles in this dossier, drawn from a selection of established academics and younger scholars, highlight the expanding array of issues and challenges the UN faces as its competencies increase in the face of multiplying threats to the global system.

De orkaan Katrina veroorzaakte in de Verenigde Staten in 2005 ongeveer evenveel slachtoffers als de watersnoodramp in Nederland in 1953. Een jaar later verschenen het ‘Stern rapport’ en de film ‘An Inconvenient Truth’ van Al Gore. In datzelfde jaar stelde de motie-Lemstra in de Eerste Kamer dat de grote rijksnota’s zoals de Nota Ruimte en de Agenda Vitaal Platteland te weinig rekening hielden met lange termijn ontwikkelingen, waaronder klimaatverandering. Het was nog voor de financiële crisis en er stonden grote investeringen in de ruimtelijke inrichting van Nederland op stapel. De gevolgen van klimaatverandering stonden de meesten van ons nog niet scherp op het netvlies, maar de signalen werden inmiddels wel steeds duidelijker. Kon zoiets als in Louisiana (en Mississippi en Alabama) ook in Nederland gebeuren, ondanks onze deltawerken? Hielden we bij onze investeringen zoals langs de kust en de rivieren wel voldoende rekening met de mogelijke gevolgen van klimaatverandering? 

Vorige maand (20 maart 2023) bracht het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) een samenvatting uit van de rapporten die de laatste jaren zijn uitgebracht, het zogenaamde syntheserapport. Geen nieuwe bevindingen dus, maar wel een hoogstnodige herhaling van de alarmerende boodschappen die de wetenschap eerder heeft afgegeven, maar die door de politiek niet zijn opgepakt.

Van 22 tot 24 maart vond in New York de grote VN Water Conferentie plaats. Het was voor het eerst in 46 jaar dat zo breed over de problemen met water werd gesproken op wereld niveau en in VN kader. De voorbereiding kwam voor een groot deel van Nederland, met Henk Ovink als watergezant

Ik denk dat het bij uitstek een wetenschappelijke houding is om begrip te hebben voor de ongelooflijke dilemma’s waar de besluitvorming mee te kampen heeft. Als emissiereductie eenvoudig was zou het niet zo moeilijk zijn. Ook zonder kwade wil of opzettelijke obstructie zijn er nog veel obstakels te overwinnen.

De nieuwe EU Klimaatadaptatie Strategie en de Europese Klimaatwet bieden de basis voor de ambitie en samenhang voor klimaatadaptatie. De wet verplicht de EU en haar lidstaten om stelselmatig het adaptieve vermogen te laten toenemen, veerkracht te versterken en kwetsbaarheid voor klimaatverandering te verminderen. De EU-instituties en de lidstaten dienen te zorgen voor coherentie in het adaptatiebeleid, elkaar wederzijds te ondersteunen en adaptatie te mainstreamen in alle beleidsvelden. De Commissie dient voor 30 september 2023 (en elke vijf jaar daarna) te rapporteren of de voorgenomen maatregelen in lijn zijn met de gevraagde vooruitgang. Met de nieuwe EU Klimaatadaptatie-strategie heeft de Commissie aangegeven langs welke weg en met welke oplossingen zij deze vooruitgang werkelijkheid wil laten worden.

Marginale ingrepen zoals restricties op watergebruik helpen niet waar het systeem als geheel niet is voorbereid op een wereld met ingrijpende milieu  veranderingen, zoals de klimaatcrisis. Lange tijd hebben regeringen de ogen gesloten voor het falen van marktmechanismen bij het omgaan met publieke belangen. Tot een integrale missie, publiek met privaat, met oog voor de grote uitdagingen in uitvoering en financiering is het zelden gekomen. 

De meeste aandacht bij klimaatverandering gaat doorgaans uit naar het terugdringen van de emissie van broeikasgassen: mitigatie. Het Klimaatverdrag biedt echter ook de basis voor het omgaan met de gevolgen: adaptatie. Daar ging een traject aan vooraf.

Zo werd al vanaf eind jaren 80 van de vorige eeuw, volgend op frequente perioden van hoogwater in het Rivierengebied, baanbrekend gedacht en gewerkt aan ruimte voor de grote rivieren (zie tekstblok onderaan). Toen er zelfs 250.000 inwoners uit het Rivierengebied moesten worden geëvacueerd (31 januari 1995) groeide het bewustzijn dat er meer aan de hand was: de noodzaak tot aanpassing aan de reeds optredende klimaatverandering werd ook in Nederland steeds breder erkend.

Klimaattoppen verlopen vaak chaotisch. Maar ook in deze huidige moeilijke geopolitieke constellatie leverde deze VN Conferentie van Partijen (COP) toch uiteindelijk meerdere belangrijke besluiten op (https://unfccc.int/cop27/auv). De afspraak uit Parijs 2015 dat de wereldwijde temperatuurstijging moet worden beperkt op 1,5 graad Celsius boven pre-industrieel niveau, werd bevestigd. Benadrukt is opnieuw dat emissies van broeikasgassen moeten worden gereduceerd, dat aanpassing aan onontkoombare gevolgen van klimaatverandering moet worden geïntensiveerd en dat meer financiële ondersteuning, technologie en opbouw van kennis en capaciteit hard nodig is. 

Toch heerst er geen tevredenheid, er wordt ook wel gesteld dat er een jaar verloren is.