Tijdens een recente uitzending van Haags Bakkie bij Den Haag FM sprak NVVN-voorzitter Simone Filippini over het conflict in Oekraïne. Eerder schreef zij al een verklaring waarin zij namens het NVVN-bestuur opriep tot een vreedzame weg vooruit, en verklaarde dat wat er momenteel gebeurt in Oekraïne in de 21ste eeuw volstrekt onacceptabel is. ”Wij mogen als burgers in deze wereld van onze leiders verantwoordelijk gedrag en optreden verwachten, en daar horen geweld, conflict, ondermijning, annexatie en repressie niet bij.”
De Europeaanse ‘peace mindset’
Tijdens het gesprek werd lof gesproken over het grote risico dat Russen nemen die openlijk in protest gaan tegen de oorlog. Grootschalig verzet, vergaande sancties en het aanpakken van geldstromen richting Russische oligarchen zijn allemaal noodzakelijk om druk uit te oefenen op de agressor.
Een van de redenen dat de gebeurtenissen in Oekraïne veel Europeanen heeft verrast is het gat tussen Putin’s geopolitieke ambities en wat Caroline de Gruyter de Europeaanse ‘peace mindset’ noemde. Voor veel Europeanen is oorlog als geopolitiek middel, ondanks de publieke uitingen van Putin door de jaren heen, niet als reëel gezien.
De potentie van Den Haag als stad van Vrede en Recht
Den Haag staat al jaren bekend staat als ‘stad van Vrede en Recht.’ President Volodymyr Selensky van Oekraïne heeft reeds een klacht ingediend bij het Internationale Hof van Justitie in het Vredespaleis. Het ‘International Court of Justice’, het strafhof dat ook in Den Haag zit, heeft gezegd te gaan kijken naar potentiële oorlogsmisdaden.
In deze context is het belangrijk dat Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra het belang heeft benadrukt van het verzamelen van bewijs over mogelijke oorlogsmisdaden. Alleen op die manier kunnen daders ter verantwoording kunnen geroepen, alhoewel zelfs in die context een succesvolle strafzaak tegen Vladimir Putin zelf onwaarschijnlijk blijft.
De verdere potentie van Gemeente Den Haag
De gerechtshoven maken dus overuren deze dagen. Er zijn rondom het Vredespaleis sinds de start van het conflict ook geregeld demonstraties. Ook de zusterorganisaties van de NVVN in andere (Europese-)landen besteden veel aandacht aan het conflict.
Maar, benadrukte Simone, de gemeente Den Haag zelf kan meer actie ondernemen. Steun betuigen door gebouwen in de kleuren van de Oekraïense vlag te laten kleuren is een goed begin, maar Burgemeester Jan van Zanen, als voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), zou meer het voortouw moeten nemen.
Hij zou een actievere rol kunnen nemen, bijvoorbeeld in de context van de opvang van Oekraïnse vluchtelingen. Als ‘leider’ van de VNG heeft hij een voorbeeldrol te vervullen richting andere burgemeesters.
Het belang van de ‘peace mindset’ ten tijde van oorlog
De belangrijkste rol die we hebben, aldus Filippini, is om vanuit de vrede te blijven opereren. We moeten niet vervallen in militarisme, alhoewel er wel aandacht moet worden besteed aan voldoende ondersteuning voor militairen.
Het hele gesprek is hier terug te luisteren.