Auteur: Arend Meerburg
Dossier: Nederland en de VN Veiligheidsraad
In de zomer van 2016 wordt beslist wie een niet-permanente zetel krijgt in de Veiligheidsraad (VR) voor de periode 2017-2018. De VR is één der hoofdorganen van de VN en kan zelfs beslissen militair in te grijpen waar ook ter wereld. Tot nu toe werden de verkiezingen tijdens de Algemene Vergadering van de VN (AVVN) vlak voor de VR-zittingsperiode gehouden, maar nu zijn de verkiezingen vervroegd, zodat gekozen landen een langere voorbereidingstijd hebben voor hun toekomstige werk in de VR. Dat verandert de dynamiek: tijdens de AVVN in het najaar konden (eerste) ministers nog lobbyen voor een zetel in New York, nu niet meer.
Er zijn voor 2017-2018 twee westerse[i] zetels te verdelen onder 3 kandidaten, te weten Italië, Zweden en het Koninkrijk der Nederlanden, alle drie EU-landen. Zoals bekend heeft de vijftien leden tellende Veiligheidsraad vijf permanente leden: China, Frankrijk, Rusland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Elk jaar worden er vijf nieuwe niet-permanente leden voor twee jaar gekozen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Mevrouw Bahia Tahzib-Lie, die door de minister van Buitenlandse Zaken benoemd is tot speciaal gezant voor VN-Zaken, werkt samen met een team in een campagne om tenminste twee derde van de 193 lidstaten te overtuigen dat het Koninkrijk in de Veiligheidsraad hoort te zitten. Het campagneteam in New York en Den Haag wordt ondersteund door de buitenlandse posten, de directies van het ministerie van Buitenlandse Zaken, en collega’s van de Caribische delen van het Koninkrijk.
Bij de lobby-voorlichtingsmaterialen valt op hoezeer het gehele Koninkrijk met zijn Caribische delen naar voren wordt gebracht. Niet het (Europese) Nederland is immers lid van de VN maar het gehele Koninkrijk, inclusief Aruba, Curaçao en Sint-Maarten en de bijzondere gemeenten Bonaire, Saba en Sint-Eustatius, is één VN lidstaat.
Op de vraag ”waarom nu?” antwoordt Bahia Tahzib-Lie dat het Koninkrijk vijf keer in de VN-Veiligheidsraad heeft gezeten (1946, 1951-1952, 1965-1966, 1983-1984 en 1999-2000), daar zit een soort ritme in. “Er worden afwegingen gemaakt, welke positie en mogelijkheden er zijn binnen Europa, en hoe vaak je als relatief klein land in de VN-Veiligheidsraad kunt zitten. Je kandidaat stellen brengt ook een zeker risico met zich mee. Wat betekent het als je het niet haalt? Tot nu toe is dat het Koninkrijk nog niet overkomen, maar landen als IJsland en Canada wel. Landen zijn soms al ver vooruit aan het plannen wanneer zij graag in de VN- Veiligheidsraad willen.”
“Voor het Koninkrijk der Nederlanden is en blijft de VN de belangrijkste wereldwijde organisatie voor vrede, gerechtigheid en ontwikkeling. In geen enkele andere internationale organisatie zijn zo veel landen (193) vertegenwoordigd. Dit geeft de VN een bijzondere legitimiteit. Een Veiligheidsraadszetel geeft het Koninkrijk een unieke mogelijkheid om mee te beslissen over de handhaving van vrede en veiligheid in de wereld. Het is een uitgelezen kans om meer invloed uit te oefenen. Het Koninkrijk streeft er daarom naar om eens in de 15 à 20 jaar lid van het belangrijkste orgaan van de VN te zijn.”
Om een zetel te bemachtigen zijn minimaal 129 stemmen nodig, twee derde van alle stemmen. Dat is niet gering. Landen kunnen toezeggingen doen, maar bij de stemming toch anders stemmen. Dat valt niet te controleren omdat de schriftelijke verkiezingen geheim zijn. Ja zeggen en nee doen is een helaas voorkomende praktijk, waarmee sommige landen goede sier maken. Om dit op te vangen moet je misschien wel minstens 150 toezeggingen hebben.
Er zijn twee zetels beschikbaar en drie kandidaten. Naast het Koninkrijk voeren ook Italië en Zweden campagne. Bij ons onderzoek voor dit interview hadden we van Italië, dat op termijn een permanente zetel ambieert, nog niet veel gezien in de media. De slogan van Zweden is “Recognize the United Nations for what it is – an admittedly imperfect but indispensable instrument of nations working for a peaceful evolution towards a more just and secure world order” (Dag Hammarskjöld, UN Secretary-General 1953-1961). Zweden laat ook zien dat het de Nordic countries vertegenwoordigt[ii].
De slogan van Nederland is: “Kingdom of the Netherlands, your partner for peace, justice and development.” Waarom is deze slogan gekozen? Bahia Tahzib-Lie: “Wij willen laten zien hoe we een partner kunnen zijn. Het past echt bij ons, wij zijn bruggenbouwers. Wij geloven dat we met een VR-lidmaatschap een betekenisvolle bijdrage kunnen leveren aan een veiliger, rechtvaardiger en welvarender wereld. Veiligheid, vrede en ontwikkeling zijn nauw met elkaar verbonden en mede daarom hebben we gekozen om ontwikkeling tot een van de speerpunten van onze VR-campagne te maken. ”
Wat is de visie van het Koninkrijk op de VN-Veiligheidsraad zelf?
“Het Koninkrijk ziet graag een bredere vertegenwoordiging in de VN-Veiligheidsraad, zowel meer permanente als niet-permanente leden. Afrika moet meer vertegenwoordigers hebben. Wij zijn geen voorstanders van een uitbreiding van het vetorecht, eerder een voorstander van inperking van dit recht. Frankrijk lanceerde een initiatief om vrijwillig geen gebruik te maken van het vetorecht als het over grove mensenrechtenschendingen gaat, iets wat het Koninkrijk zeker ondersteunt”, aldus Bahia Tahzib-Lie.
Er is een fraaie brochure gemaakt waarin de elementen van de Nederlandse campagne nader worden uitgewerkt: Partner for Peace, Justice and Development.
Er is meer dan genoeg inzet en passie om het Koninkrijk aan een zetel in de VN- Veiligheidsraad te helpen. Dat geldt zeker ook voor de Permanente Vertegenwoordiging bij de VN in New York, Karel van Oosterom. Of de gevraagde politieke support op het juiste moment aan het Koninkrijk gegund wordt zal de toekomst uitwijzen.
The Kingdom of the Netherlands is deeply committed to promoting peace, justice and development in the world. With a presence in both Europe and the Caribbean, the Kingdom builds bridges and works in partnership with the United Nations and regional partners on the basis of equality, respect and mutual understanding. For many years, it has actively contributed to enhancing security and stability across the globe. Strengthening the international legal order – the basis on which friendly and equitable relations between states are built – is enshrined in the Dutch Constitution. The Hague is known as the international city of peace and justice and the legal capital of the world. Traditionally, the Kingdom has been one of the leading donors in the field of development cooperation, striving for global inclusive sustainable growth. Together with our partners, we work on global challenges including poverty eradication, water and sanitation, climate change, food and nutrition security and financial inclusion.
As the Foreign Minister’s Special Envoy for UN Affairs, Bahia Tahzib-Lie advocates the candidature of the Kingdom of the Netherlands to the United Nations Security Council for the 2017-2018 term.
2013-2014
Private Secretary to Her Majesty the Queen.
2009-2013
Private Secretary to Her Royal Highness Princess Máxima of the Netherlands.
2006-2009
Counsellor for the Middle East / Gulf / Mashraq / Maghreb, Permanent Representation of the Netherlands to the European Union.
2004-2006
Deputy European Correspondent, Ministry of Foreign Affairs.
2001-2003
Personal Advisor to the Chair of the Standing Commission of the Red Cross and Red Crescent, Her Royal Highness Princess Margriet of the Netherlands.
1996-2003
Human Rights Advisor, Human Rights Division, Ministry of Foreign Affairs.
1994-1996
Policy Officer on International Immigration, Refugee and Criminal Law, Dutch Refugee Council.
1991-1994
Legal Counsel, Legislative Department, Dutch Council of State.
1990-1991
Associate Lecturer in Public International Law and International Organizations, Utrecht University.
Dr Tahzib-Lie holds Master’s degrees in Law and a PhD in Human Rights Law. She is the author and editor of several publications on human rights.
Notes
[i] Met Westerse landen wordt hier bedoeld de leden van de Western European and Others Group (WEOG) bestaande uit alle West-Europese landen, Turkije, Australië, Nieuw Zeeland, Canada en Israël (de laatste alléén in New York, niet in Genève c.s.), totaal 29 landen. De WEOG speelt vooral een rol bij kandidaturen.[ii] Zie Arend J. Meerburg, Competitie voor Nederland: de Zweedse kandidatuur voor de Veiligheidsraad, VN Forum 2014-2.