De VN-Veiligheidsraad is – als hoofdorgaan van de VN – na de Tweede Wereldoorlog in het leven geroepen met als primaire verantwoordelijkheid de internationale vrede en veiligheid te handhaven. Hoe heeft de VN-Veiligheidsraad sindsdien gefunctioneerd en wat zijn de uitdagingen in dit proces, mede vanuit een Nederlands perspectief?
In dit VN Forum themanummer wordt onder meer de relatie belicht tussen de Veiligheidsraad en Nederland: de Nederlandse kandidatuur voor de VN-Veiligheidsraad 2017-2018; interventies door de VN-Veiligheidsraad in 1999 inzake Kosovo en Oost-Timor waarbij Nederland een belangrijke rol speelde; de relatie tussen de Veiligheidsraad en het Internationaal Strafhof; en de rechterlijke toetsing van Veiligheidsraadbesluiten.
Voor het Koninkrijk der Nederlanden is en blijft de VN de belangrijkste wereldwijde organisatie voor vrede, gerechtigheid en ontwikkeling. In geen enkele andere internationale organisatie zijn zo veel landen (193) vertegenwoordigd. Dit geeft de VN een bijzondere legitimiteit. Een Veiligheidsraadszetel geeft het Koninkrijk een unieke mogelijkheid om mee te beslissen over de handhaving van vrede en veiligheid in de wereld. Het is een uitgelezen kans om meer invloed uit te oefenen. Het Koninkrijk streeft er daarom naar om eens in de 15 à 20 jaar lid van het belangrijkste orgaan van de VN te zijn
Er zijn vermoedelijk maar weinig landen in de wereld waar de VN zo populair is bij de bevolking als in Zweden. Men realiseert zich dat allerlei problemen vragen om mondiale oplossingen. Het was eigenlijk jammer dat Nederland en Zweden elkaar bestreden om deze VR-zetel terwijl beide landen internationaal grotendeels dezelfde opvattingen en prioriteiten hebben.
De Veiligheidsraad opereert niet in een vacuüm maar in een zich ontwikkelende internationale rechtsorde. Elementaire regels van deze internationale rechtsorde moeten worden gerespecteerd, anders zullen Veiligheidsraadbesluiten weinig effectief blijken te zijn en zal de Veiligheidsraad op termijn aan geloofwaardigheid en legitimiteit inboeten.
The two humanitarian interventions of 1999, Kosovo and East Timor, have been extensively evaluated and compared with each other. There always is a temptation to consider Kosovo a deplorable aberration and East Timor a shining example of the way it should be done. That would be wrong: Kosovo might even be closer to the norm.
The relationship between peace and justice is a convoluted one. History reveals that justice has mostly been subordinate to the cravings for peace. In the wake of international armed conflicts or civil wars, war criminals have usually benefitted from amnesties or have simply been left untouched. While the opinion ‘to let bygones be bygones’ may certainly not be shared by everyone, war fatigue, lack of political power and the urge to turn over a new leaf are factors that contribute to the policy of burying the past.