Foto: Izziël Latour
75 Jaar VN-Vredeshandhaving (1948-2023) &
20 Jaar Internationale Dag van de VN-Vredeshandhaver (2003-2023)
HERDENKING en EERBETOON
“In the Service of Peace – 75 Years of United Nations Peacekeeping”
26 mei 2023, 15:00 – 17:00 uur, Malieveld Den Haag
Goedemiddag,
In 1980, 22 jaar oud, had ik net mijn studie afgerond. Een jaar eerder had de Tweede Kamer ingestemd met een bijdrage aan UNIFIL, de VN Vredesmacht in Libanon. Het Nederlandse Detachement zou geformeerd worden vanuit 44 Pantser Infanterie Bataljon “Regiment Prins Johan Willem Friso” en in 1979 in Zuid-Libanon worden geplaatst. Wat wist ik zelf van die ontwikkelingen? Bar weinig.
Mag ik u voor een moment meenemen terug in die tijd?
December 1980, mijn toenmalige Compagniescommandant zei mij: “Joustra, tijdens je dienstplichtkeuring, heb je aangegeven dat als Nederland ooit zou deelnemen aan een Internationale Vredesmacht, je voor inzet gereed zou staan. In mei vertrek je.” Wij waren jong, wat wisten wij van de wereld en van gevaar? Desondanks: klaar stonden we.
Mijn maten van toen – de meesten nog maar 18, 19 – en ik, wij sprongen in het diepe. Het was een spannend avontuur, maar ook één waar wij niet op voorbereid waren. We konden op dat moment niet overzien wat ons in den verre te wachten stond. In die tijd had je immers geen internet en geen mobiele telefonie. Hoe moest ik thuis vertellen dat ik voor zes,
zeven maanden weg zou gaan? Voor de jongen die ik toen was zorgden die praktische vragen ook voor hoofdbrekens.
2 Juni, de dag van vertrek. Het zou een zeer lange, intensieve reis worden. Jonge jongens waren wij, sommigen waren nog nooit Nederland uit geweest, laat staan gevlogen. Jonge mannen, want vrouwelijke Blauwhelmen leken toen nauwelijks te bestaan. Gelukkig, nu wel. Hoe dichter wij bij onze posten kwamen, des te heter de lucht werd en des te droger de zandige
weg waarover wij reden. Zittend in de vrachtwagen keek ik naar beneden. Moesten wij nou met die dikke wollen sokken, in die onbuigzame kistjes en in dat dikke gevechtspak de hitte in gaan? Het leek ons, kijkend naar onze Franse collega’s in hun tropenuitrusting, op dat moment onvoorstelbaar. Wij realiseerden ons niet wat ons in Libanon te wachten zou staan.
Ongeacht of we er nu zelf voor gekozen hadden of verplicht waren de taak op ons te nemen om aan veiligheid en vrede te werken in dat vreemde, verre land. In totaal hebben zo’n ruim negenduizend Nederlandse militairen deze keuze destijds gemaakt; liepen gevaar, legden hun leven in de waagschaal. Negen van ons keerden nooit weer. Zij brachten het grootste offer. We maakten situaties mee die je nooit meer mee wilt maken. We zagen verdriet en pijn onder de bevolking en leden daar zelf ook onder. Maar ook fantastische momenten; onze vriendschap, op moeilijke momenten er zijn voor elkaar en genieten van de bijzondere Libanese gastvrijheid en cultuur.
Onze onvoorwaardelijke kameraadschap voor het leven, is het allermooist. De Libanese bevolking stond centraal. We hebben het conflict en de strijd daar echter niet opgelost. Wel er zijn voor de bevolking. Na een bombardement hebben we een hospitaal opnieuw opgebouwd en ingericht.
Voor kleuterschooltjes namen we na verlof speelgoed mee en hielden spreekuur voor de lokale bevolking. Toen en ook nu, is hun dankbaarheid en gastvrijheid bijzonder en hartverwarmend!
De tijd in Libanon heeft mij gevormd, belangrijke levenslessen aangereikt; geleerd dat vrede, veiligheid en vrijheid nooit vanzelfsprekend zijn. Als bestuurslid van de Stichting tegen Zinloos Geweld, het Lieve Heers Beestje, zette ik mij opnieuw in voor vrede, tolerantie en wederzijds respect. Veel conflicten ontstaan uit elkaar niet willen begrijpen, niet willen verstaan, vooral geen begrip voor elkaars situatie. Gebrek aan vermogen en wil om ‘te leven in verdraagzaamheid’. Dat leidt tot tegenstellingen, verschrikkelijk geweld en weer tot weerzinwekkende oorlogen. Op verschillende plekken staat de wereld opnieuw in brand, ook héél dichtbij! Vandaag zijn ook wij, de VN-Veteranen, bijeengekomen om 75 jaar VN Vredeshandhaving en 20 jaar Blauwhelmen Dag te herdenken. Herinneringen ophalen, in gesprek zijn en ons inzetten hoe we nog steeds een bijdrage kunnen leveren aan een meer vreedzame wereld. Sinds de zware explosies in de haven van Beiroet bestaat de Stichting Veteranen voor Libanon en helpt scholen en families met leermiddelen, hulpmiddelen en ICT.
Vrede, Veiligheid en Rechtvaardigheid zijn helaas niet vanzelfsprekend, nu niet en wellicht nooit. De basis hiervoor, begint in opvoeding, in sport en in onderwijs; leren samenwerken.
Laten we hen steunen, in het bijzonder alle Blauwhelmen en Vredeshandhavers die zich nu en in de toekomst, inzetten voor vrede en veiligheid, waar ook ter wereld.
In oktober jl. ben ik – voor het eerst na 40 jaar – teruggegaan naar Libanon; samen met andere UNIFIL-veteranen. Mijn jongste zoon Hessel was met mij mee, voor ons allebei een onvergetelijke reis! We zijn in Libanon zo dankbaar en warm ontvangen door de mensen. En wat bleek? De Nederlandse Blauwhelmen zijn zij nooit vergeten en blijven altijd welkom! Onderweg naar huis heb ik mij afgevraagd hoe dat toch kon komen. Het antwoord lag in de laatste groet van een Libanees op het moment dat Hessel en ik vertrokken: “Thank you for serving!”.
Dank u voor uw aandacht,
Yeb-Jan Joustra, UNIFIL Militair/Veteraan (Libanon, 1981)