Auteur: Arend Meerburg
Dossier: Nederland en de VN Veiligheidsraad
Een profiel: Zweden
Nederland is een forse campagne begonnen om lid te worden van de VN-Veiligheidsraad (VR) in de periode 2017-2018. Zoals bekend bestaat de VR uit 15 leden, waarvan vijf permanente leden met vetorecht (China, Frankrijk, Rusland, Verenigd Koninkrijk en Verenigde Staten). De tien andere leden worden voor een periode van twee jaar gekozen. Om ervoor te zorgen dat de verschillende werelddelen redelijk aan hun trekken komen bij de bezetting van deze zetels, zijn er meer en minder formele regels welke regio aan de beurt is. Maar er is vaak zware ‘strijd’ welk land dan de zetel voor zijn regio mag innemen. In dit geval hebben zich voor de periode 2017-2018 voor West-Europa drie landen kandidaat gesteld voor twee zetels, alle drie lid van de Europese Unie: Nederland, Zweden en Italië. De redactie van VN Forum leek het een nuttige gedachte de drie kandidaten te laten uitleggen waarom zij de zetel verdienen. Daartoe heeft de redactie contact opgenomen met o.m. de ambassades van Zweden en Italië in Den Haag, en ook met Buitenlandse Zaken. Dit is het eerste artikel: de Zweedse kandidatuur.
De Zweedse ambassade was behulpzaam in het verschaffen van onderstaande informatie, bestaande uit een korte statement waarin de Zweedse steun voor de VN wordt uiteengezet, plus een soort Zweedse presentatie kandidatuur VN V-Raad 2016. Zo valt op dat Zweden tot nu toe 80.000 mensen heeft geleverd voor VN-vredesoperaties en dat Zweden de zesde donor is van het VN-systeem. De ontwikkelingsuitgaven bedragen rond 1% van het bruto nationaal inkomen. Naar aanleiding van deze informatie had de auteur een prettig gesprek met de Zweedse Ambassadeur Håkan Emsgård en zijn medewerkster Lisa Bjuggstam Bocciarelli, waaruit het volgende.
Door de ambassadeur werd onderstreept dat er vermoedelijk maar weinig landen in de wereld zijn waar de VN zo populair is bij de bevolking als in Zweden. Men realiseert zich dat allerlei problemen vragen om mondiale oplossingen. Het was eigenlijk jammer dat Nederland en Zweden elkaar bestreden om deze VR-zetel terwijl beide landen internationaal grotendeels dezelfde opvattingen en prioriteiten hebben.
Zweden is namens de ‘Nordic Council’ – bestaande uit Zweden, Denemarken, Noorwegen, Finland en IJsland alsmede Groenland, de Faroer en Ǻland eilanden – kandidaat voor de VR. Er bestaat een langdurige samenwerking tussen deze landen die veel verder gaat dan elkaars kandidatuur voor allerlei fora te steunen. In veel opzichten hebben betrokken landen vergelijkbare opvattingen over regionale en internationale kwesties. Om hun invloed te versterken wordt het optreden van de ‘Noordse’ landen dan ook waar mogelijk op elkaar afgestemd. Er is een secretariaat in Kopenhagen dat Noordse bijeenkomsten voorbereidt en ondersteunt.[i] (De EU-landen hebben natuurlijk ook een heel scala van overlegniveaus om – bv. tijdens de AVVN – de uitspraken en het stemgedrag van de EU-lidstaten waar mogelijk te harmoniseren, wat soms wel eens kan bijten met het Noordse overleg waarin enkele niet-EU-landen zitten.) In hoofdsteden waar niet alle Noordse landen een ambassade hebben wordt de vertegenwoordiging meestal van elkaar overgenomen.
Tussen de Noordse landen en de drie Baltische staten Estland, Letland en Litouwen bestaat ook een speciale band. Toen deze landen zich van het Sovjetrijk vrijmaakten hebben de ‘Nordics’ veel assistentie verleend om de koppeling met het Westen, en in het bijzonder de EU, te leggen. Er wordt nog steeds regelmatig overleg gevoerd tussen de Noordse groep en de Baltische staten. Er is een Executive Director van de Wereldbank, een Fin, die namens alle ‘Nordics’ plus de Baltische staten opereert.
Notes
[i] In Kopenhagen zitten ook nogal wat regionale kantoren van de grote VN-organisaties (UNDP, UNICEF, WHO etc.). De Deense regering heeft die recent allemaal ondergebracht in een ‘UN City’ waar nu zo’n 1250 mensen werken.