75 Jaar VN-Vredeshandhaving (1948-2023) &
20 Jaar Internationale Dag van de VN-Vredeshandhaver (2003-2023)
HERDENKING en EERBETOON
“In the Service of Peace – 75 Years of United Nations Peacekeeping”
26 mei 2023, 15:00 – 17:00 uur, Malieveld Den Haag
Beste aanwezigen,
veteranen, familieleden,
Betrokkenen bij het belangrijke werk van de VN,
Als het om je heen geen vrede is, wat moet je dan?
Als het om je heen niet veilig is, wat kun je dan nog?
Wie komt je dan helpen?
Voor miljoenen mensen in de wereld zijn VN-vredesmissies het antwoord geweest op die vragen.
Vlak na de Tweede Wereldoorlog was de VN het antwoord op een verlangen naar meer vrede en veiligheid in de wereld.
Naar het vastleggen en handhaven van fundamentele mensenrechten.
Naar eerlijke afspraken onder internationaal recht.
Naar meer samenwerking, voorspoed en vooruitgang.
Onder de vertrouwde, blauwe vlag van de Verenigde Naties wordt al 75 jaar ontzettend veel goed werk verricht.
Bijvoorbeeld door VN Peacekeepers.
Tot vandaag hebben in totaal 2 miljoen vrouwen en mannen de vrede gediend, op 71 plekken in de wereld.
Dat belangrijke werk stopt nooit.
Terwijl wij hier op het Malieveld zijn, werken meer dan 76.000 militairen en politieagenten samen met 10.000 civiele experts als Peacekeeper, op 12 plekken in de wereld.
In ons eigen Europa: in Kosovo en op Cyprus.
Maar ook verder weg: van het Midden-Oosten en Pakistan tot Mali en Zuid-Soedan.
Ze observeren of afspraken worden nageleefd.
Ze beschermen burgers, door conflictpartijen uit elkaar te houden.
Ze bieden humanitaire hulp, verlenen zorg en delen voedsel uit.
Ze leiden politiemensen en rechters op en bouwen zo mee aan een veilige samenleving en een betrouwbare rechtsstaat.
Ze doen opbouwwerk, zodat mensen hun dagelijks leven kunnen blijven leven of juist weer kunnen oppakken.
Ook Nederlanders werken daar elke dag aan mee.
Zo zijn we al 75 jaar betrokken bij de allereerste VN-vredesmissie, die het staakt-het-vuren in Zuid-Libanon en de Golan hoogvlakte bewaakt.
Eerst alleen met materieel.
Maar sinds 1956 observeren ook Nederlandse militaire waarnemers mee.
Dat doen ze tot op de dag van vandaag.
Sinds die eerste vredesmissie zijn heel veel Nederlandse militairen en burgers uitgezonden geweest.
We horen straks de persoonlijke verhalen van vijf van hen:
Geanne Kruize diende als beroepsmilitair in Bosnië,
Richard Dictus diende als burger in Egypte,
Yeb-Jan Joustra diende als dienstplichtig militair in Libanon,
Caecilia van Peski diende als burger in Georgië en Oekraïne,
en Kees Matthijssen diende in Bosnië – en heel recent nog als commandant van de VN-troepen in Mali.
Hun ervaringen laten zien hoe belangrijk én hoe moeilijk een vredesmissie kan zijn.
Peacekeepers bewandelen een dunne lijn tussen vrede en geweld.
Elke situatie is anders.
Elke missie kent zijn eigen dilemma’s.
Je staat altijd tussen strijdende partijen in.
Hun vertrouwen in jouw onpartijdigheid is cruciaal.
En een succesvolle missie is dus nooit gegarandeerd.
Het is daarom van levensbelang om kritisch te blijven, om te leren hoe missies beter en effectiever kunnen.
Dat begint bij de morele en politieke wil: want om vrede te handhaven is het onvermijdelijk om risico’s te nemen.
Om juist dáár te zijn, waar het spannend is.
Om te accepteren dat er ook tegenslagen zullen zijn.
Het vraagt ook om standvastigheid.
Want vrede is altijd een zaak van lange adem.
Wispelturigheid past daar niet bij.
Daarom kunnen we onze mensen alleen uitzenden met een duidelijke taak én met genoeg ruimte en middelen om hun werk goed te kunnen doen in de moeilijkste omstandigheden.
En met een duidelijk en eerlijk perspectief op wat een vredesmissie wel én niet kan bewerkstelligen.
Of we aan die voorwaarden voldoen, moeten we ons ook in Nederland telkens blijven afvragen.
Daarom steunt Nederland – samen met vele andere landen – de Action for Peacekeeping agenda van de VN.
Deze agenda moet vredesmissies sterker, veiliger en effectiever maken.
Nederland helpt onder andere het gebruik van inlichtingen bij vredesmissies te verbeteren.
Peacekeepers die meer weten en begrijpen van de situatie in een conflictgebied, werken veiliger en zijn ook beter in staat om burgers te beschermen.
Daarom trainen we militaire inlichtingen-instructeurs uit andere landen en helpen de VN met onze kennis en kunde.
Want alleen als we zélf ons werk elke dag een beetje beter doen, vergroten we óók de kans op vrede elders in de wereld.
Met die instelling hebben heel veel Nederlanders in de afgelopen 75 jaar gediend in VN-vredesmissies.
Ze brachten een offer, door ver van huis en van hun geliefden te werken in vaak moeilijke omstandigheden.
Dat deden – en doen – ze niet voor zichzelf, maar voor anderen.
Er kwamen daarbij ook Nederlandse Peacekeepers fysiek of mentaal gewond terug naar huis.
Een aantal van hen bracht het allerhoogste offer.
Zij gaven hun leven in voor de vrede in Angola, Bosnië, Cambodja, Congo, Eritrea, Libanon en Mali.
We gedenken hen met de grootste waardering en het allerdiepste respect.
We eren de inzet van alle Nederlandse militairen, politieagenten en burgers, die zich onder de vlag van de Verenigde Naties hebben ingezet.
En we blijven ons – met hen – inzetten om mensen overal ter wereld nieuwe vrede, veiligheid en hoop te bieden.
Minister van Defensie, Kajsa Ollongren