Foto: Izziël Latour
75 Jaar VN-Vredeshandhaving (1948-2023) &
20 Jaar Internationale Dag van de VN-Vredeshandhaver (2003-2023)
HERDENKING en EERBETOON
“In the Service of Peace – 75 Years of United Nations Peacekeeping”
26 mei 2023, 15:00 – 17:00 uur, Malieveld Den Haag
Den Haag, 26 mei 2023
Goedemiddag,
75 jaar vredesmissies. We staan stil bij alle mensen die hun leven wagen om vrede te handhaven in conflictgebieden. Ik heb van nabij gezien hoe Nederlandse militairen, politiemensen en burgerpersoneel zich hebben ingezet voor de ingewikkelde wederopbouwmissie in Afghanistan. Ik werkte toen in Uruzgan, als diplomaat, en zag daar de enorme inzet van die vredeshandhavers. Maar ook hun machteloosheid.
Want daar sta je dan, als militair, als civilist, in een land verscheurd door oorlog. Je bent opgeleid om bij te dragen aan een klein onderdeel: het handhaven van een staakt-het-vuren, het opbouwen van een bestuurslaag, het bijdragen aan ontwikkelingssamenwerking. Maar je ziet dat je te laat komt, en je blijft te kort.
Daar sta je dan, te midden van conflict, armoede. Je ziet een ziekenhuis waar voor elk probleem een pleister de oplossing is. Want dat is wat ze hebben. Je ziet verscheurde gezinnen, jongens die meer geweld hebben gezien dan goed voor ze is, vrouwen en mannen die onbespreekbare zaken zoals seksueel geweld hebben ondergaan.
Je ziet het, en je weet: dit kost jaren en jaren. Dit kost generaties aan repareren, herstellen en genezen. Het vraagt zoveel geduld, zoveel middelen. Dit vraagt een langere adem dan de internationale gemeenschap ooit zal opbrengen.
Je komt te laat.
Er wonen wereldwijd 1 miljard mensen in conflictgebieden. We hebben als internationale gemeenschap de plicht bij te dragen aan het bevorderen van de vrede, door de inzet van vredesmissies. Maar we hebben vooral ook de plicht te kijken naar onze eigen rol bij de grondoorzaken van deze conflicten.
Daarom is de SDG agenda van de VN zo belangrijk. De Sustainable Development Goals, de duurzame ontwikkelingsdoelen, zijn een agenda waarin niet alleen gewerkt wordt aan vrede, maar ook aan armoede, gezondheid, onderwijs. Ook aan klimaat, biodiversiteit, schone en betaalbare energie, en kansengelijkheid. Hier en elders.
Ons handelen hier, in het westen, in Nederland, heeft directe gevolgen voor vrede en welzijn elders!
De oorlog in Oekraïne maakte onze ogen wijd open voor de relatie tussen conflict en de afhankelijkheid van westerse landen van fossiele energie. Een wake-up call om de energietransitie te versnellen! En het kon.
Klimaatverandering speelt een steeds grotere rol in de internationale veiligheid. 92 procent van de klimaatschade wordt in het westen veroorzaakt. Het zuiden moet 90 procent van de kosten van het herstel opbrengen. 98 procent van de klimaatdoden valt in het zuiden. Dat is diep onrechtvaardig!
Zo ook met water: 90 procent van het watergebruik van Nederlanders wordt niet hier gebruikt, maar elders, bij het vervaardigen van de producten, het voedsel, het vlees dat we eten. Vaak in waterschaarse gebieden. We hebben hier in Nederland steeds vaker te kampen met droogte en veroorzaken zelf op grote schaal droogte elders.
Omgerekend onttrekken Westerse landen jaarlijks 10 biljoen euro in de vorm van grondstoffen, energie, land, en arbeid uit het zuiden. Met dit bedrag kunnen we 70 keer de extreme armoede de wereld uitbannen. 70 keer! Per jaar.
Het roer moet om. Het roer kán om. Dat kan zo:
Een grote impact zit in de spullen die we kopen en het voedsel dat we eten. Waarom eten we in Nederland nu 20 procent meer dierlijke eiwitten dan 50 jaar geleden? Hadden we toen te weinig dan? We kopen voor een miljard euro per jaar aan soja uit Brazilië om onze dieren te voederen. Dat gaat ten koste van de regenwouden, de longen van de aarde. Het leidt daar tot polarisatie en conflict.
Waarom hebben we nu per persoon tweemaal zoveel spullen nodig dan in de jaren negentig? In de laatste twintig jaar hebben we evenveel grondstoffen gebruikt als in de hele vorige eeuw. Meer producten vragen meer water en energieverbruik. Dit leidt tot droogte, overstromingen, mislukte oogsten. Grondoorzaken voor conflict.
De meesten van u hebben met eigen ogen gezien hoe ontwrichtend een conflict is, hoe moeilijk het is als samenleving hiervan te herstellen. Laten we daarom als burger, als consument, iedere dag stilstaan bij de gevolgen van ons handelen.
We gooien samen het roer om! Voor al die mensen die leven onder de druk van agressie, conflict, armoede en een veranderend klimaat. Het roer om, voor vrede en rechtvaardigheid!
Dank u wel.
Judith Maas, Directeur SDG Nederland