Misschien is deze periode een goede gelegenheid om te zien wat de Verenigde Naties te wachten staat in het jaar dat ze de respectabele leeftijd van 73 jaar gaat bereiken. Er valt immers nog immens veel te doen voor we op een alom welvarende en vredige planeet leven. De Verenigde Naties hebben het potentieel daaraan een grote bijdrage te leveren. Wat staat er zoal op het programma?
In zijn nieuwjaarstoespraak gaf de Secretaris-Generaal een rood alarm af en riep hij op tot eenheid in de wereldgemeenschap om overstelpende uitdagingen aan te pakken. Conflicten oplossen, haat overwinnen en gemeenschappelijke waarden succesvol verdedigen kunnen we alleen doen, zo zei hij, door een gezamenlijke aanpak. Recentelijk is de wereld er volgens hem in een aantal fundamentele opzichten op achteruit gegaan. Gevaren, inclusief de verscherping van conflicten en nieuwe bedreigingen hebben zich voorgedaan en wereldwijde zorgen over nucleaire wapens hebben hun hoogste punt bereikt sinds de Koude Oorlog. Tegelijkertijd zijn de negatieve gevolgen van klimaatveranderingen op een alarmerende wijze toegenomen. Ongelijkheden zijn groter geworden en er zijn ernstige schendingen van mensenrechten. Nationalisme en xenofobie nemen ook toe, zo zei hij.
De Algemene Vergadering is één van de zes hoofdorganen van de Verenigde Naties, de enige waarin alle lidstaten gelijkelijk vertegenwoordigd zijn en iedere natie een stem heeft. Alle 193 lidstaten zijn vertegenwoordigd in dit unieke forum om te overleggen over en samen te werken aan een breed palet van internationale onderwerpen, zoals ontwikkeling, vrede en veiligheid en internationaal recht.
Het tweejarige reguliere budget van de V.N. werd eind december goedgekeurd voor een bedrag van $ 5.4 miljard. Er was van tevoren stevig onderhandeld over een $286 miljoen reductie vergeleken met het vorige tweejaarlijkse budget. Eerder in het jaar was er al een vermindering van 7.5{bfb8b4827b15e0df3d636cc4328af00f95317b5e6a44a4c67b5ed085bc570bb6} overeengekomen in de begroting voor vredestaken.
Miroslav Lajcák, de President van de 72ste zitting, gaf in zijn persconferentie eind december aan dat de prioriteiten van de Algemene Vergadering voor 2018 de volgende zijn: veilige migratie, het voorkomen van conflicten, duurzame ontwikkeling en VN-hervormingen. Wat migratie betreft zal het werk voortgezet worden over een ‘Global Compact’ voor veilige, ordelijke en gereguleerde migratie. Op 11 januari lanceerde de Secretaris-Generaal het rapport “Making Migration Work for All”. De intergouvernementele onderhandelingen over migratie beginnen aanstaande februari met de bedoeling dat die in juli afgerond worden.
Op 24 en 25 april gaat de President een high-level vergadering bijeenroepen over vredesopbouw.
Drie activiteiten worden op touw gezet tussen maart en juni over de 2030 Agenda en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals – SDG’s).
In mei zal de Algemene Vergadering een activiteit organiseren voor, en in samenwerking met, de jeugd, met speciale aandacht voor onderwijs, werkgelegenheid en het voorkomen van radicalisering.
In juni organiseert de Algemene Vergadering een bijeenkomst over de financiering van ontwikkeling. Er zijn aanzienlijke financieringstekorten voor de uitvoering van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Daarom wil men de banden versterken tussen de SDG’s en de financiële middelen die beschikbaar zijn in de private sector.
Een andere prioriteit van de Algemene Vergadering zijn de hervormingen die de Secretaris-Generaal is begonnen. De Vergadering heeft zojuist bij consensus een resolutie aangenomen over het op de schop nemen van de vredes- en veiligheidsarchitectuur van de V.N. De tekst vraagt de secretaris-Generaal om een tweede alomvattend rapport op te stellen over deze hervormingen, evenals over het ontwikkelings- en management systeem van de Organisatie.
De Veiligheidsraad is belast met het handhaven van de internationale vrede en veiligheid. Terwijl andere VN-organen alleen aanbevelingen doen aan regeringen, heeft de Veiligheidsraad de bevoegdheid besluiten te nemen die de leden krachtens het Handvest verplicht moeten uitvoeren. De Veiligheidsraad is zo georganiseerd dat hij voortdurend kan functioneren. Zo moet ieder lid te allen tijde vertegenwoordigd zijn bij de hoofdzetel van de Verenigde Naties. Behalve twee periodieke vergaderingen worden vergaderingen gehouden op beslissing van de, maandelijks roterende, president van de Raad. De president moet een vergadering bijeenroepen op verzoek van welk lid van de Raad dan ook.
De Raad bestaat uit vijftien leden, waarvan er vijf permanent zijn: China, Frankrijk, Russische Federatie, Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. De tien niet permanente leden, gekozen voor twee jaar, met aanduiding van het laatste jaar van lidmaatschap, zijn: Bolivia (2018), Côte d’Ivoire (2019), Equatoriaal Guinee (2019), Ethiopië (2018), Kazakhstan (2018), Kuwait (2019), Nederland (2018) (tweejarige periode 2017 -2018 gedeeld met Italië), Peru (2019), Polen (2019) en Zweden (2018).
De Raad ziet toe op vijftien vredesmissies en twintig speciaal-politieke en andere veldmissies. Het jaarlijkse gecombineerde budget bedraagt meer dan $7 miljard en ondersteunt 131.000 geüniformeerd personeel en 24.000 staf in burger in meer dan 270 veldkantoren en meer dan 30 landen.
De tien belangrijkste haarden van onrust zijn momenteel: Noord Korea; V.S.-Saudi-Iran rivaliteit; Rohingya crisis; Myanmar; Yemen; Afghanistan; Syrië; Sahel (Mali en omgeving); Democratische Republiek Congo; Ukraïne, en Venezuela.
De Economische en Sociale Raad is het coördinerend orgaan voor de economische en sociale werkzaamheden van de Verenigde Naties, haar Gespecialiseerde Organisaties en andere VN-instellingen, samen veelal de ‘familie van VN-organisaties’ genoemd. De Raad telt 54 leden, ieder met een ambtstermijn van drie jaar. Er zijn negen functionele commissies, bijvoorbeeld statistiek en bevolking, vijf regionale commissies, vijf vaste comités en organen van deskundigen. ECOSOC maakt diepgaande evaluaties en stelt wereldwijde normen op. Prioriteiten van de Raad als geheel voor 2018 zijn de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (2016 – 2030) en samenwerking voor ontwikkeling.
De Trustschapsraad werd in 1945 ingesteld om internationaal toezicht uit te oefenen op het bestuur van elf trustgebieden, dat werd waargenomen door zeven lidstaten. Tevens om er zorg voor te dragen dat toereikende stappen werden ondernomen om de trustgebieden voor te bereiden op zelfbestuur en onafhankelijkheid. De Raad bestaat uit de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad. In 1994 hadden alle oorspronkelijke trustgebieden zelfbestuur of onafhankelijkheid gekregen, hetzij als afzonderlijke staten, hetzij door aansluiting bij aangrenzende, onafhankelijke staten. Het laatste van de elf oorspronkelijke trustgebieden was Pacific Islands (Palau) dat de 185ste VN-lidstaat werd. Nu het werk is voltooid, heeft de Trustschapsraad zijn procedureregels gewijzigd in die zin dat de Raad voortaan slechts vergadert wanneer en waar de situatie dat vereist.
Het Internationaal Gerechtshof is ook één van de hoofdorganen van de Verenigde Naties. Het Hof zetelt in Den Haag in het Vredespaleis en is het voornaamste gerechtelijke orgaan. Het Hof beslecht geschillen tussen staten die partij zijn en verleent adviezen aan de Verenigde Naties en haar gespecialiseerde agentschappen. Het Hof telt vijftien rechters die zijn gekozen door de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad. Rechters worden gekozen voor een ambtstermijn van negen jaar en zijn herkiesbaar. Er zijn momenteel 17 zaken in behandeling bij het Hof.
Het Hof heeft geen jurisdictie om individuen te berechten die beschuldigd worden van oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid. Deze taak is voorbehouden aan nationale rechtbanken, ad hoc criminele tribunalen, zoals voor Joegoslavië en Rwanda en het (permanente) Internationale Strafhof, eveneens gevestigd in Den Haag.
De Secretaris-Generaal bracht op 22 december jongstleden een bezoek aan het Hof. Gezichtspunten werden daarbij uitgewisseld over een aantal onderwerpen, inclusief het belang van internationale rechtvaardigheid, de rol en activiteiten van het Hof en andere zaken van gemeenschappelijk belang. Met Nederland sprak hij bij die gelegenheid ook over het op handen zijnde lidmaatschap van ons land van de Veiligheidsraad.
De Verenigde Naties bereiden zich sinds de laatste Dag van de Mensenrechten voor op de zeventigste verjaardag van de proclamatie van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens op 10 december van dit jaar.
Het zal duidelijk zijn dat de agenda van de Verenigde Naties voor 2018 tjokvol staat met zaken van wereldbelang. Ondanks regelmatige kritiek op het onvolmaakt functioneren van de Organisatie, heeft de V.N. sinds haar bestaan enorm gepresteerd. Dat zal hopelijk ook zo zijn in 2018. Een sterk geloof in de kracht van de Organisatie, een actieve inzet van lidstaten en een ondersteunende houding van ons als burger, kunnen wonderen verrichten. Onlangs circuleerde het nieuws dat een voormalig Frans V.N. staflid (1945-1980), Robert Kaminker, nu negentig jaar, nog steeds vecht voor vrede en de kracht van de V.N. promoot om te helpen de wereld te redden. Daartoe host hij een wekelijks radioprogramma in zuidwest Frankrijk onder de naam ‘De V.N. gaat u aan’. Een geweldig voorbeeld van bezieling en toewijding. Een voorbeeld om na te volgen.
