Foto: Izziël Latour
75 Jaar VN-Vredeshandhaving (1948-2023) &
20 Jaar Internationale Dag van de VN-Vredeshandhaver (2003-2023)
HERDENKING en EERBETOON
“In the Service of Peace – 75 Years of United Nations Peacekeeping”
26 mei 2023, 15:00 – 17:00 uur, Malieveld Den Haag
Mevrouw de Minister, Excellenties, VN-Blauwhelmen, nabestaanden, geachte aanwezigen,
Het is een eer en genoegen hier voor u te staan als Voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties, de NVVN. Het is ook een waar genoegen geweest om deze plechtigheid te organiseren samen met het Ministerie van Defensie, het Nederlands Veteraneninstituut, het Dutch Peacekeeping Network, de Studenten Vereniging Internationale Betrekkingen, United Netherlands en de Dutch UN Student Association. We zijn bijzonder dankbaar voor de financiële steun vanuit het Vfonds, het Karel Doormanfonds, het Ministerie van Defensie en Stichting Ondersteuning Veteranen Activiteiten, die deze bijeenkomst mogelijk heeft gemaakt.
Een speciaal dankwoord nu alvast voor de initiatiefnemer, Erik Kuiper, vandaag ook onze ceremoniemeester!
De NVVN is een kleine Vereniging. Tegelijkertijd zijn we de enige organisatie in Nederland die zich op vrijwilligersbasis zonder enig eigenbelang al decennialang inzet om informatie te delen over de enorme relevantie van samenwerking tussen landen en het werk van de Verenigde Naties op het gebied van vrede, veiligheid, mensenrechten en ontwikkeling. Daarnaast willen we een dialoog en betrokkenheid van bredere groepen Nederlanders bij dat werk versterken, en mensen aanzetten tot actie om mede invulling te geven aan de VN-agenda op kernterreinen als vrede, veiligheid, mensenrechten, duurzaamheid en ontwikkeling, vervat in onder anderen de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, de SDG’s.
Ons werk is harder nodig dan ooit! De wereld is op alle fronten volop in beweging en geostrategische panelen schuiven. Democratie in de wereld neemt af, autoritaire regimes nemen toe. Vrijheden van burgers en media worden op veel plekken ingeperkt. Rechtsstatelijkheid wordt ondermijnd. Vaak onder het mom van veiligheid voor de burgers. Conflicten tussen staten nemen af, maar interne conflicten, burgeroorlogen nemen toe. Sociale media lijken deels een echoput van hate speech. Er is veel reden tot bezorgdheid. Met name sinds de invasie door Rusland van Oekraïne, op een vliegafstand die korter is dan van Amsterdam naar Madrid, is het besef sterk toegenomen dat vrijheid en vrede geen vanzelfsprekendheden zijn, ook niet voor ons. Maar ook het idee dat we niet zonder elkaar kunnen, dat we elkaar internationaal moeten steunen.
De Verenigde Naties is de enige organisatie waarin alle landen ter wereld met elkaar om de tafel zitten. De
VN, inmiddels 77 jaar oud, heeft het best moeilijk in een tijdsgewricht waarin verhoudingen fundamenteel veranderen. Waar nieuwe evenwichten ontstaan. De instituties kraken, vroegere vanzelfsprekendheden vallen weg. Het is tijd voor hervormingen en daar wordt gelukkig ook daadwerkelijk aan gewerkt.
Ondanks de kritiek die vaak op de VN klinkt, is er in 75 jaar ontzettend veel goeds gebeurd door onderlinge samenwerking, door te werken in partnerschap. Op het gebied van mensenrechten, arbeidsomstandigheden, telefonie, veiligheid in de lucht, noodhulp en structurele ondersteuning van landen en burgers, maar ook vrede en veiligheid.
VN-vredeshandhaving, waarvoor we hier bij elkaar zijn, is in de afgelopen 75 jaar één van de meest zichtbare activiteiten van het VN-systeem geworden; De ‘blauwe helm’ heeft zich ontpopt tot hét symbool, hét beeldmerk van de VN als geheel. Vredeshandhaving onder VN-vlag heeft niet stilgestaan, maar zich steeds ontwikkeld. Vredeshandhavers anno 2023 spannen zich in voor een brede verscheidenheid aan taken, van assistentie bij de opbouw van degelijke organen van openbaar bestuur tot het toezien op de naleving van mensenrechten; van hervorming van politiemachten tot ontwapening, demobilisatie en herintegratie van voormalige strijders.
Natuurlijk kan de VN geen vrede en duurzame politieke oplossingen forceren waar de wil ontbreekt. Wel is er al 75 jaar inzet op conflictbeheersing en vredeshandhaving. Voor de inzet hierop heeft de VN in 1988 zelfs de Nobelprijs voor de Vrede ontvangen. Desondanks wil ik het woord ‘vieren’ van die 75e verjaardag niet in de mond nemen, omdat de reden van de inzet van deze taak altijd een negatieve is: conflict, oorlog, menselijk lijden. Een aantal van u hier aanwezig heeft dit aan den lijve in vredesmissies meegemaakt.
Sinds 1948 hebben meer dan 2 miljoen vrouwen en mannen gediend in 72 VN-vredesoperaties, die een rechtstreekse impact hebben gehad op de levens van miljoenen mensen en talloze levens hebben gered. Bijna 5000 Blauwhelmen hebben daarbij hun leven gelaten. De Invictus Games die in april vorig jaar in Den Haag plaatsvonden, lieten bovendien zien hoe diep de wonden van veteranen – letterlijk en figuurlijk – soms zijn.
Op dit moment zet de VN-vredeshandhaving meer dan 93,000 militairen, 9,000 politiemensen en 14,000 burgerpersoneel in voor 12 operaties. Ieder jaar op 29 mei – Internationale Dag van de VN-Vredeshandhaver – is er aandacht voor de bijdragen die deze Peacekeepers hebben geleverd – en dat al 20 jaar.
Vandaag zijn we hier bijeen om te 75 jaar vredeshandhaving te herdenken en eer te betonen aan alle vredeshandhavers!
Simone Filippini, Voorzitter NVVN