Water in Nederland, in de wereld en weer terug
HENK OVINK (PROFESSIONAL)
SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOAL 6:
Verzeker toegang tot water en sanitair voor iedereen
https://unric.org/nl/sdg-6
Water in de wereld
Elk jaar produceert het World Economic Forum (WEF) een Risk Analysis Report – dat een doorkijkje geeft naar wereldwijde economische risico’s. Dit jaar zette het WEF de wereldwijde watercrises op nummer één als het grootste risico voor de komende 10 jaar. Hiermee erkennen bedrijfsleven, overheden, NGO’s en wetenschap dat de impact van watercrises wereldwijd inderdaad ons grootste risico is.
En ik zeg, tegelijkertijd onze grootste kans! Want water is de mondiale opgave die alle grote vraagstukken verbindt. De komende 50 jaar zijn 4 miljard mensen de klos door zeespiegelstijging, overstromingen en te weinig water als we doorgaan op de huidige manier. Van alle natuurrampen wereldwijd is 90% water gerelateerd. Daarbij zijn we hard op weg de natuurlijke watervoorraad in onze bodem uit te putten. Door te veel, te weinig en te vies water voelen we de impact van klimaatverandering het sterkst. Vervuild water veroorzaakt wereldwijd elke dag duizenden doden. En zonder sanitatie sterven er niet alleen mensen, maar worden op grote schaal de kansen van meisjes ernstig beperkt omdat ze niet naar school kunnen gaan. Water halen is op vele plekken in de wereld helaas nog een taak die op de schouders van vrouwen en kinderen rust. En elke keer blijkt dat door het aanbrengen van een goede watervoorziening vrouwen in staat zijn te werken en kinderen naar school kunnen gaan. Water heeft een écht emancipatorische kracht.
Met de enorme verstedelijking woont straks meer dan de helft van de wereldbevolking op plekken waar water en land samenkomen, waar de grond vruchtbaar is en de verbindingen optimaal zijn. Plekken met vele kansen, zoals in Nederland, maar ook met veel onzekerheden en risico’s doordat veiligheid en kwaliteit elkaar bestrijden in plaats dat ze elkaar versterken. Water verbindt in die steden de kwaliteit van leven met de economie en het concurrentievermogen. Water is dus ook bij uitstek een stedelijke opgave. Het kan een werkelijke meerwaarde zijn indien deugdelijk gemanaged, maar een ernstig risico zonder die gedegen aanpak.
Water zit werkelijk in het hart van onze onzekere toekomst.
Nederland Waterland
Nederland is het land ván de delta, hier hebben onze steden zich ontwikkeld tot wereldsteden op de kruispunten van wegen, water en natuur. Het water is onze verbinding tussen economie en ecologie, daarop dreven en drijven we handel, daarmee veroverden we delen van de wereld en rondom het water bouwden we onze steden en ontwikkelde zich onze cultuur.
Nederland Waterland gaat over meer dan landmaken; het is cultuur, technologie en economie. Nederland is de marktleider in Europa op de binnenvaart, we hebben de best beschermde delta van de wereld en we bijven investeren beneden de zeespiegel. Investeren en innoveren. Water is niet weg te denken uit onze cultuur en zou een verplicht vak op school moeten zijn. Verleden, heden en toekomst zijn ermee doordrenkt.
De afgelopen 15 jaar werkten we in eigen land hard aan het Ruimte voor de Rivier programma. En dat werk ronden we dit jaar voor het grootste gedeelte af. Een programma bij wet gestoeld op die principes van veiligheid en kwaliteit. En met een proces van samenwerken, tussen en met alles en iedereen.
En neem het huidige Deltaprogramma, niet begonnen met een ramp maar ontstaan vanuit het besef dat de toekomst altijd anders zal zijn. En dat we daar beter slim en samenwerkend op kunnen anticiperen, dan ons te laten overvallen. En dat anticiperen vermarkten we met onze Topsector Water waarbij de overheden, de kennisinstellingen en het bedrijfsleven hier en in het buitenland de handen ineen slaan.
Nederland werkt continue aan het klaar zijn voor de toekomst. We zijn voorbereid en veerkrachtig, want tegenover deze lofzang op ‘ons water’ staan ook bedreigingen. Het klimaat verandert, de zeespiegel stijgt, de stormen op de Noordzee en overstromingen in Duitsland en Frankrijk bedreigen onze delta. En onze steden en dorpen liggen strategisch slim, maar ook kwetsbaar op die kruispunten van waterwegen. Goed bereikbaar, met kwaliteit maar ook met een enorme veiligheidsopgave, nu en in de toekomst. Meer en intensere regenstormen worden vaker afgewisseld met lange periode van droogte. Grotere verschillen zorgen voor een kwetsbaar waterstelsel. De kwaliteit van het water is cruciaal voor onze industrie, onze steden en onze landbouw.
Nederland in de wereld
Nederland in die wereld van onzekerheden, wat gebeurt er dan? Bij elke ramp kijkt de wereld naar Nederland en wij, overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven gaan met succes gezamenlijk op pad. Na orkaan Katrina in New Orleans, na overstromingen door regen en tsunami’s in de Filipijnen, Myanmar, Panama, Duitsland en Groot Brittanië en na Sandy in New York.
Geen opgave is te groot of te klein, geen plek te gek. Gedreven door de urgentie en met onze kennis en fascinatie helpen we overal om integraal tot een aanpak, een proces en tot oplossingen te komen. Al in de 15e eeuw vond je overal langs de kust van Europa Nederlanders die werkten aan kustversterking, inpoldering en dijken bouwen. Nu maken we over de hele wereld integrale plannen en bedenken we innovaties vanuit de oude principes van veiligheid en kwaliteit.
Nederland is met en door dit alles het laboratorium voor de wereld, het lab waar we testen en excelleren rond het vraagstuk wat ‘leven met water’ nu daadwerkelijk betekent. Wat de synergie en samenhang tussen veiligheid en kwaliteit echt kan opleveren. Elke dag opnieuw geven duizenden mensen daar professioneel inhoud aan, krijgen nieuwe innovaties vorm en worden weer andere bedacht. We maken het verschil met water en inspireren zo de wereld voor de broodnodige verandering!
Special Envoy for International Water Affairs, Kingdom of The Netherlands
Sherpa to the UN World Bank High Level Panel on Water
Principal of Rebuild by Design, President Obama’s Hurricane Sandy Rebuilding Task Force